جایگاه ترکان در ساختار قدرت مغولان و دولت ایلخانی

مغولان در فاصله ی قرون هفتم و هشتم هجری (سیزدهم و چهاردهم میلادی) یکی ازبزرگ ترین امپراطوری های جهان آن روز را ایجاد کردند. داشتن زندگی ایلی و خانه به دوشی در محیطی سخت و خشن، عدم داشتن ارتباط گسترده باملل همسایه و سطح پایین فرهنگ و تمدن به نسبت دیگر اقوام ساکن استپ، اهمیت ایجاد یکی از امپراطوری های بزرگ تاریخ جهان توسط این مردمان را دو چندان می کند. در این بین ترکان به علت قرابت نژادی با مغولان و هم چنین داشتن سابقه ی تشکیل دولت قبل از مغولان بیش از دیگر ملل در ایجاد پایه های اولیه ی قدرت امپراطوری مغول نقش داشتند. چنگیز از همان ابتدای تشکیل امپراطوری خویش از دستاوردهای ترکان در سطوح مختلف نظامی، اداری، اقتصادی و اعتقادی استفاده نمود و آن ها با خدماتی که به وی نمودند در تکوین ساختارقدرت مغولان تأثیرگذار بودند. باشکل گیری دولت ایلخانان، ترکان نه تنها به لحاظ نظامی به تشکیل این دولت کمک نمودند بلکه با اخذ تجارب دیوانسالاری حکومت های قبلی ترک مانند سلجوقیان و خوارزمشاهیان در تحکیم ساختار دولت ایلخانی، نقش مهمی داشتند. هرچند حضور ترکان بتدریج باحضور دیوانسالاران ایرانی حداقل از لحاظ اداری کمرنگ گردیدولی بدون شک همچنان از لحاظ نظامی یکی از پایه های قدرت دولت ایلخانی بودند که این امر خود در انتقال فرهنگ و تمدن ترکان در مناطق مختلف محدوده ی حکومت ایلخانی بسیارموثر بود.